Zoeken
  Home  |  Regisseur  |  Hou  |  Flowers of Shanghai: het delicaatste porselein

Flowers of Shanghai: het delicaatste porselein

Smaragd, een concubine van een luxebordeel in het fin-de-siècle Shanghai, tafelt met haar beschermheer. Na jarenlange dienst als uitverkoren flower girl bespreekt ze met hem de prijs van haar vrijheid. Als weesmeisje groeide ze op in deze amoureuze enclave. Nu acht ze de tijd rijp om de bloemenwereld te verlaten.

Flowers of ShanghaiOorspronkelijke titel: Hai shang hua(1998), van de Taiwanese regisseur Hou Hsiao-hsien, verbeeldt de weergaloze schoonheid van de bloemenmeisjes en het besloten universum waarin ze leven en werken. Het is een biotoop waarin bekoorlijkheid evolueerde tot hoogtepunten van smaak en finesse. De vrouwen dragen oorringen met een wolkpatroon of een armband van blauw kristal. Ze schuiven aan tafel in zijden gewaden, kenmerkend voor de keizerlijke Qing-dynastie. De ruimtes waarin ze vertoeven, echoën hun elegantie. In vazen van porselein lonken pioenrozen. Schilderijen en prenten overtreffen elkaar met florale motieven. De vrouwelijke schoonheid deint uit naar alle objecten in de ruimte. Wijn of ginsengsoep wordt uit het delicaatste porselein gedronken. Zelfs de opium- en waterpijpen zijn hoogstandjes van negentiende-eeuws design. De staande klokken zijn er voor hun looks, niet om het verschrijden van de tijd aan te wijzen.

Smaragd, Karmozijn en Jasmijn lijken op de haarspelden die ze dragen: bekoorlijke koopwaar voor de rijkste bieder

Deze tastbare schoonheid krijgt ruggensteun van ongrijpbare esthetiek: het licht. De eetkamers of boudoirs baden ‘s nachts in de gloed van ranke olielampen. Rood-gele glasramen zorgen ervoor dat licht van belendende vertrekken in de gewenste kleur naar binnen straalt. Vensters bieden nooit een rechtstreekse blik op de buitenwereld. Die wordt enkel gesuggereerd: als blauw of wit licht achter een bloemmotief. Het interieur verkiest spiegels boven vensters. De warme lichtpartijen van lampen en ramen wisselen af met schemerzones. Een flower girl die zich daar ophoudt – doorgaans in sombere stemming – is slechts zichtbaar door een lichaamszone die oplicht: een ontblote nek of enkel.

De focus op schoonheid en vorm neemt niet weg dat in het bordeel passie woedt. De concubines hebben semimonogame relaties met hun meesters, wat leidt tot jaloezie en onversneden romantisch gedrag, zoals een poging tot dubbele zelfdoding met rauwe opium. Het spiegelpaleis bedwelmt en verleidt, maar vertoont uiteindelijk barsten. Olielampen vliegen aan diggelen, harten worden gebroken. Smaragd, Karmozijn en Jasmijn lijken op de haarspelden die ze dragen: bekoorlijke koopwaar voor de rijkste bieder. Of is deze haarspeldmetafoor, die de film zelf aandraagt, misleidend? Zijn de meesters net zo kwetsbaar als hun courtisanes?

Hou maakte kennis met de flower houses via Han Bangqings roman Sing-Song Girls of Shanghai.De roman werd uitgegeven bij Columbia University Press.De verbeelding van Smaragds leefwereld draagt zijn eigen stempel. De tafelgesprekken toont hij in langdurende shots met langzame camerabewegingen, die de verhoudingen tussen de bordeelbewoners belichten. Hou dwingt vaak talloze personages in een shot, als een georchestreerd familieportret in een intieme ruimte. De shots doen recht aan hun individuele gratie en verbondenheid. De camera nadert dichter dan gebruikelijk voor Hou, maar blijft een afstandelijk observator. Of zoals de regisseur het met Confucius zegt: ‘Kijk, maar kom niet tussen. Observeer, maar oordeel niet.’

FragmentBloedverwantEssayHou Hsiao-hsienBlu-ray & dvdReferentie
Flowers of Shanghai (Hai shang hua). 1998. [Film] Regisseur: Hou Hsiao-hsien. Taiwan, Japan: 3H Productions, Shochiku Company.
L’Apollonide

Eerder verschenen als ‘Bloedverwant’ in magazine De Geus.

Het Oostenrijkse Filmmuseum bracht Hou Hsiao-hsien uit, geredigeerd door Richard I. Suchenski met teksten over Hou van door hem beïnvloede regisseurs zoals Hirokazu Kore-eda en Jia Zhang-ke. De Japanse filmtheoreticus Shigehiko Hasumi wijdt zijn artikel ‘Who Can Put Out The Flame?’ aan Hou’s lichtgebruik en geraffineerde mise-en-scène van olielampen:

Hasumi, S. (2014). Who Can Put Out the Flame? On Hou Hsiao-hsien’s Flowers of Shanghai. In: Suchenski, R.I. (ed.). Hou Hsiao-hsien. Österreichisches Filmmuseum.

Ma, Jean (2021, May 18). Flowers of Shanghai: Inside the Dream. The Current.

Cinémathèque royale de Belgique. (2015). Hou Hsiao Hsien: Taiwan film panorama. Cinematek.

Suchenski, R.I. (Red.). (2014). Hou Hsiao-hsien. Österreichisches Filmmuseum.

Flowers of Shanghai is beschikbaar op blu-ray bij Welcome International Co., LTD en bij The Criterion Collection.
Flowers of Shanghai (Hai shang hua). 1998. [Film] Regisseur: Hou Hsiao-hsien. Taiwan, Japan: 3H Productions, Shochiku Company.

  1998  |  , Hou, Taiwan  |  Tim Deschaumes