Zo verschroeiend als de zon doorgaans schijnt in klassieke westerns, zo ongenadig sneeuwt het in Robert Altmans McCabe & Mrs. Miller (1971). De film torst een zware, grijze lucht die op de wereld blijft wegen. Kurkdroge prairies en cactussen vormen slechts een verre herinnering. Altman dompelt zijn universum onder in regen, modder en vooral massa’s sneeuw. Het pioniersstadje Presbyterian Church heeft een onafgewerkte look en een ruwe inborst. Uitgehouwen uit de dichte bossen lijkt de natuur het op elk moment weer te kunnen opslokken. Beschaving en wildernis armworstelen hier met elkaar.
Beschaving en wildernis armworstelen hier met elkaar
De mannen van Presbyterian Church werken, drinken en gokken. Maar bovenal willen ze zich verwarmen aan een vrouw. McCabe tracht geld te verdienen met een primitieve hoerentent. Mrs. Miller overtuigt hem van haar grotere kennis ter zake. Zonder de nodige hygiëne vegen ziektes het stadje op korte termijn van de kaart. Ze sluiten een zakendeal: hij investeert in een badhuis en zij houdt zich bezig met alle vrouwenzaken. McCabes aanvankelijke scepsis verdwijnt als sneeuw voor de zon als het beschaafde bordeel the hottest place in town wordt. De gloedvolle binnenruimtes vormen een contrapunt met de ijskoude buitenopnamen: stomende baden, olielampen en warm houtwerk zorgen voor een huiselijke atmosfeer.
McCabe brengt de nacht door bij Mrs. Miller. Hij is verliefd op de mooie bordeelhoudster. Toch schuift hij, net als iedereen, vijf dollar in haar geldkistje. Een onuitgesproken verlangen naar waarachtigheid vult de kamer. “Als je gewoon eens lief kon zijn zonder geld”, mompelt hij tegen zichzelf. Maar ook in het hoofd van antiheld McCabe sneeuwt het dollarbiljetten. Hij lijkt erdoor verblind, terwijl Mrs. Miller zo helder ziet dat ze de roes van opium opzoekt. In een beschaving die de mammon dient, is een mensenleven weinig waard, beseft ze.
De wet van de sterkste achterhaalt McCabe. Na zijn hooghartige afwijzing van een bod van een mijnbedrijf op zijn eigendommen, krijgt hij huurmoordenaars achter zich aan. De onvermijdelijke shoot-out ontspint zich achter een stil gordijn van vlokken. Dankzij de furieuze sneeuwval en zijn terreinkennis weet McCabe zijn belagers één voor één uit te schakelen. Daarbij raakt het opgejaagde wild echter zelf dodelijk gewond. Uitgeput door bloedverlies strandt McCabe in een blizzard, waarna hij langzaam tot sneeuwman muteert. Zo eindigt hij als de prehistorische ijsman Ötzi: op een uitputtend gevecht volgt een koude dood.
Ebert, Roger (1999, November 14). McCabe & Mrs. Miller. Roger Ebert.com (Great Movies – review)
“It is not often given to a director to make a perfect film. Some spend their lives trying, but always fall short. Robert Altman has made a dozen films that can be called great in one way or another, but one of them is perfect, and that one is “McCabe & Mrs. Miller” (1971).”
Rich, Nathaniel (2013). McCabe & Mrs. Miller: Showdowns. The Criterion Collection.
Suton, Koraljka (?). How Robert Altman’s Anti-Western Classic ‘McCabe & Mrs. Miller’ Aged Like Fine Wine. Cinephilia & Beyond. ( Uitgebreid artikel dat ook diverse interviews met Altman bevat.)
A beginner’s path through the freewheeling New Hollywood classics of Robert Altman
Self, Robert (2005, February). Altman, Robert. Senses of Cinema (34).