Net terug uit Taiwan, reist Yoko langs Tokyo’s perfect geweefde treinnetwerk naar Hajime, een jonge boekhandelaar. Ze schenkt hem een zilveren zakhorloge, hij geeft haar een cd van de Taiwanese componist Jiang Wenye. Yoko en Hajime zijn solitaire zielen, die graag luisteren naar weerbarstige pianomuziek en praten over literatuur en gekke dromen. Na dit korte bezoek treint ze naar haar ouders die in het stadje Takasaki wonen.
De sfeer in Yoko’s ouderlijk huis lijkt even minzaam als die in Hajime’s boekenwinkel. Ze keuvelt met haar stiefmoeder over haar favoriete gerecht, nikujaga, terwijl vader de krant leest en een biertje drinkt. Samen bezoeken ze het familiegraf, dat ze wassen en opluisteren met bloemen. Onderhuids broeit echter een delicate kwestie: Yoko is zwanger van haar Taiwanese vriend en wil het kind houden, maar niet de verwekker. Voor haar in zichzelf gekeerde vader is deze situatie te onwennig voor woorden. In een scène waarin Yoko zelf maar vluchtig verschijnt, zien we haar vader in profiel, zijn blik op oneindig. Vergeefs tracht zijn vrouw hem een mening te ontlokken over de non-conformistische keuze van zijn dochter. Vader volhardt in ergerlijke zwijgzaamheid. In kleermakerszit keert hij zijn echtgenote de rug toe. Met zijn voorovergebogen pose en een ventilator als halo rond zijn hoofd, ziet hij eruit als een afgewend boeddhabeeld. Na een tweede poging tot verbale interactie zoekt de vader kreunend dekking aan het uiteinde van de kamer. Hij tuurt door het raam naar de plek waar Yoko zo-even haast onmerkbaar passeerde. De hele scène is opgetrokken uit ontwijkende blikken en houdingen.
Hou roept het magische Ozu-gevoel op zonder zijn eigen stijl te verloochenen
De Japanse studio Shochiku verzocht de Taiwanese regisseur Hou Hsiao-hsien om een film te maken ter ere van Ozu Yasujiro. Hou verweeft in Café Lumière↓Originele titel:Kōhī Jikō(2003) talloze aspecten die aan Ozu herinneren: Yoko die tadaima↓Hier ben ik, ik ben thuis!roept wanneer ze thuiskomt, kleedjes die drogen aan de waslijn, liefde voor ramen, de buurvrouw die wel nog sake in huis heeft, de hitte in het immer zonnige Tokyo, Yoko’s weerstand tegen het huwelijk en haar voorliefde om op spoorwegen doorheen de metropool te navigeren.
Hou roept het magische Ozu-gevoel op zonder zijn eigen stijl te verloochenen. Hij houdt een discretere afstand van zijn personages en benadrukt hun onpeilbaarheid door ze in schaduw, in profiel of vanop de rugzijde weer te geven. Hij ruilt de stilering van Ozu’s interieurs in voor rommelige knusheid. Zijn shots duren veel langer en bieden meer ruimte voor stiltes. De invloed van de vaderfiguur, die tanende was bij Ozu, is bij Hou volledig verdampt. Hou’s Yoko is veel meer moga↓Japans voor ‘modern meisje’.dan Ozu’s Noriko ooit kon zijn. In Tokyo Story herinnert het horloge aan Noriko’s overleden schoonmoeder. Hou laat die betekenis van familiale verbondenheid verschuiven naar waarden als vriendschap en liefde, die eenzaat Hajime – liefhebber van treingeluiden, zakhorloges en Wenye – de vrijgevochten Yoko kan bieden.
Café Lumière: Modernising Ozu’s Tokyo Story from ssslow1 on Vimeo.
Video-essay door ssslow1 op Vimeo.
Hasumi, Shigehiko (2005). Cafe Lumiere. Rouge.
McKibbin, Tony (2006, May). Situations over Stories: Café Lumière and Hou Hsiao-hsien. Senses of Cinema (39).
Paulus, Tom (2015). In Yoko’s Room: Hou, Ozu, and the Poetics of Space. In: Stein, Wayne and Marc DiPaolo (eds.). Ozu international: Essays on the global influences of a Japanese auteur. Bloomsbury Publishing.
Berra, John (2015, August, 17). Where to begin with Hou Hsiao-hsien. British Film Institute.
Cinémathèque royale de Belgique. (2015). Hou Hsiao Hsien: Taiwan film panorama. Cinematek.
Suchenski, R.I. (Red.). (2014). Hou Hsiao-hsien. Österreichisches Filmmuseum.
- ↓Japans voor ‘modern meisje’.