Sakae Ōsugi kwam van jongs af onzacht in aanraking met de autoritaire Meiji-regering. Hij werd om de haverklap gearresteerd, maar tussen vier muren verslond hij het werk van filosofen en activisten. Kropotkin, Sorel, Stirner en Nietzsche nestelden zich in zijn denken, waarin anarchisme en individualisme de boventoon voerden. Later voegde hij nog een pijler toe aan zijn levensfilosofie: de vrije liefde, een idee als een tijdbom in het Japanse Keizerrijk.

In zijn magnum opus Eros plus Massacre (1969)^↓Originele titel: Erosu purasu gyakusatsu.reconstrueert en hertekent Kijū Yoshida het leven van Ōsugi, zijn vrouw en zijn minnaressen Itsuko Masaoka^↓Yoshida gebruikte deze fictieve naam omdat Osugi’s eerste minnares, Ichiko Kamichika, een proces had aangespannen wegens laster en eerroof. Dit leidde tot een drastische inkorting van de film en het verwijderen van referenties aan Kamichika. en Noe Itō. De vrouwen delen Sakae’s enthousiasme voor de vrije liefde niet. Tussen hen heersen gevoelens van schoorvoetende aanvaarding of jaloezie. Hij geeft dit emotioneel gif soms weer in ongeremde kabukistijl, met brede gebaren en excessief gedrag. Elders kiest Yoshida voor antimelodrama, met zwijgende personages die hij in unieke beeldcomposities ver uit elkaar drijft. Weinig regisseurs plaatsen acteurs zo standvastig aan de uiterste randen van het kader.

Een gesprek van Sakae en Noe over het feministische tijdschrift Seitō^↓Seitō was een literair tijdschrift, genoemd naar de Britse feministische Blue Stockings Society. Het blad werd gepubliceerd van 1911 tot 1916. Noe Itō was hoofdredactrice vanaf 1915. Onder haar leiding werd Seitō polemischer, met woord en wederwoord over maatschappelijk controversiële thema’s.wordt verstoord door ongewenst bezoek van Itsuko. Yoshida verbeeldt het samenzijn van het trio als een woordeloze maaltijd, gadegeslagen doorheen het traliewerk van ramen. Noe negeert een aangereikt rijstkommetje, ze krijgt hap noch slok door de keel. Ongewone camerastandpunten drukken haar ingehouden ergernis uit, door die te verbergen in plaats van te tonen. We zien niet Noe’s gelaat, maar haar rug en sierlijk opgestoken haar. In een high-angle shot licht haar mimiekloze gezicht helemaal onderaan in beeld op. Het is een ondoorgrondelijk aandachtspunt in een kader dat voor de rest een strak lijnenspel toont. Wanneer Noe de eetkamer abrupt verlaat, verdwijnt ze kortstondig in het duister. Enkel haar witte nek onttrekt zich niet aan ons oog. Noe tracht op serene wijze de woonst, die is opgetrokken uit desoriënterende gangen en schuifpanelen, te ontvluchten. Maar plots duikt Ōsugi op vanachter een opengeschoven fusuma en kruist Itsuko alweer haar pad. De verwarrende architectuur zorgt voor een pijnlijke herhaling van het afscheidsmoment. Yoshida zet zijn randkadrering niet alleen in om emotionele afstand te suggeren. Door personages te decentraliseren, kan hij ze omgeven met overweldigende natuur, de oogstrelende geometrie van de Japanse woning of een quasi-abstracte esthetiek van lijnen en vlakken.

Ōsugi en Itō kozen een leven van ‘chaotische schoonheid’. Itō’s revolutionaire teksten over abortus en prostitutie en Ōsugi’s ideeën over vrije liefde waren zelfs voor socialistische vrienden een brug te ver. Eros plus Massacre is niet alleen een film over het zowel aanlokkelijke als ontredderende pad van ongebonden eros, maar ook over staatsgeweld. In de weken na de Grote Kantō-aardbeving (1923) werd het koppel, samen met Ōsugi’s zesjarige neefje, brutaal vermoord door de kenpeitai.

• ↓
  Seitō was een literair tijdschrift, genoemd naar de Britse feministische Blue Stockings Society. Het blad werd gepubliceerd van 1911 tot 1916. Noe Itō was hoofdredactrice vanaf 1915. Onder haar leiding werd Seitō polemischer, met woord en wederwoord over maatschappelijk controversiële thema’s.