George Cukors The Women (1939) is van het samenzweerderige type. De kreten en het gefluister van een konkelfoezend kransje societyvrouwen bepalen de film. De camera bundelt de personages in samenklittende groepjes die wisselende combines aangaan. Met veel zin voor decorum staan ze elkaar verbaal naar het leven. Op andere momenten worden troostende allianties gesloten. Cukor borstelt een universum van geniepig gesmoes en koket gekakel, van hoofden die zich naar elkaar toebuigen en heimelijk geknipoog. “Niet roddelen als ik weg ben”, is niet toevallig een opgemerkte bekommernis. De toon van de film schippert afwisselend tussen satire, sarcasme en sentimentaliteit. Achterklap en overspel leiden haast onvermijdelijk tot echtscheiding, een gegeven dat goeddeels tongue in cheek wordt behandeld, ondanks enkele momenten van grotere melodramatische ernst.
Cukor borstelt een universum van geniepig gesmoes en koket gekakel
Mannen zijn in The Women alomtegenwoordig zonder dat we ze ooit zien. Ze vormen vaak het onderwerp van gesprek. Soms hangen ze onhoorbaar aan de telefoon. Occasioneel bevinden ze zich in een ruimte net buiten het beeldkader. De film houdt hen binnen handbereik, zonder hen ooit daadwerkelijk nodig te hebben. Zo blijven mannen het slapend kapitaal van een film die hen nooit hoeft te verzilveren. Boven The Women klapwiekt Adam in ballingschap.
Het concept fascineert. Afwezige personages die veelvuldig over de tongen gaan, roepen immers vragen op. Hoe zien de overspelige mannen eruit? Hoe zouden ze reageren op de vele aantijgingen van de vrouwen mochten ze die kans hebben? Enerzijds krijgen de verbannen mannen geen weerwoord. Anderzijds zijn ze soeverein in hun tot het einde toe volgehouden onbepaaldheid. Cukor representeert vrouwen als het geestige geslacht, door wiens subjectieve blik de heren enkel vage contouren krijgen. Hun persoonlijkheid blijft in nevelen gehuld. Het zijn de onbekende soldaten in de strijd tussen de seksen. En in die zin kunnen ze – in tegenstelling tot de vrouwen – nog grotendeels naar wens worden ingevuld.
De filmgeschiedenis kent slechts enkele witte raven die uitsluitend vrouwelijke personages in beeld brengen. Een zeldzaam voorbeeld van zo’n all-female cast vormt Rainer Werner Fassbinders kamerspel Die bitteren Tränen der Petra von Kant (1972). Maar de meest rigoureus opgezette film waarin geen enkel mannelijk personage voorkomt, blijft tot vandaag The Women: een snelvuurkomedie met meer dan honderd ‘gesproken’ vrouwenrollen.
“Women, women everywhere, and not a man in sight. But if you are looking for proto-feminism, you won’t find it in The Women – a 1939 classic that stars only women – anymore than in those other ’39 hits: Gone With the Wind, Wuthering Heights, The Wizard of Oz. But you will have a very good time, and you’ll understand why feminism had to happen.”
